Η ιδέα της Ευρώπης και η ευρωπαϊκή διάσταση στην εκπαίδευση

Η "Ευρωπαϊκή διάσταση" θεωρείται ως μια πολυδιάστατη και πολυσχιδής έννοια με δυναμικό, εξελικτικό και μελλοντικά προσανατολισμένο χαρακτήρα, η οποία συνδέεται άμεσα με τη συγκρότηση, την εξέλιξη και το μετασχηματισμό του ιστορικού μορφώματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ευρωπαϊκή διάσταση, δεν είναι απλώς η υιοθέτηση μιας σειράς μέτρων, δεν περιορίζεται στην εφαρμογή μιας σειράς δράσεων και προγραμμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όπως, επίσης, δεν εξαντλείται στη συζήτηση σχετικά με τη διδασκαλία για την Ευρώπη, τη διεύρυνση της γεωγραφικής κοινότητας, το διάλογο για την ιστορική καταγωγή και την κοινή πολιτισμική κληρονομιά των λαών της Ευρώπης. Όπως, φυσικά, και δεν είναι απλώς το άθροισμα όλων αυτών. Η ιδέα της ενωμένης Ευρώπης αντιπροσωπεύει κι εκφράζει κάτι πολύ περισσότερο. Αντιπροσωπεύει την υπέρβαση του τρόπου σκέψης της νεωτερικής Ευρώπης, του τρόπου ύπαρξης και συγκρότησης των εθνικών κοινωνιών κι εκφράζει τη ρήξη με το μονοδιάστατο χαρακτήρα της εθνικής ταυτότητας και συνείδησης των εθνοκρατικών σχηματισμών. Η έννοια της ευρωπαϊκής διάστασης εκφράζει και αντιπροσωπεύει την αναγνώριση της διαφοράς, της ετερότητας, της πολυσημίας, της ύπαρξης του "άλλου" και την απαίτηση της συνύπαρξης με τον "άλλο" εντός του ίδιου γεωγραφικού, θεσμικού, πολιτικού, κοινωνικού και πολιτισμικού χώρου. Συνακόλουθα, η ευρωπαϊκή διάσταση, ως έννοια και ως πεδίο αναφοράς, συνδέεται με τη διαμόρφωση ενός "λόγου για την Ευρώπη", ο οποίος υποδεικνύει και τη διεύρυνση του πεδίου της συζήτησης από το "Μαθαίνοντας για την Ευρώπη" ("Learning for/about Europe") στο "Να γίνουμε Ευρωπαίοι" ("Learning to be Europeans"), διεύρυνση που συνδέεται και παραπέμπει στη γενικότερη συζήτηση για τους όρους και το περιεχόμενο της ευρωπαϊκής ιδέας και της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Κατ' αυτόν τον τρόπο, η ευρωπαϊκή διάσταση συνδέεται άμεσα με τη δημιουργία και την προοπτική ενός νέου συλλογικού υποκειμένου, του "ευρωπαίου πολίτη", με τη διαμόρφωση μιας νέας συλλογικής ταυτότητας, της "ευρωπαϊκής ταυτότητας", με τη συγκρότηση ενός νέου πεδίου διαλόγου, αυτού της "ευρωπαϊκής δημοσιότητας", με τη θέσμιση ενός νέου πολιτειακού μορφώματος, αυτού της "ευρωπαϊκής πολιτείας".