Ξενοφώντειος Σωκράτης B΄

Ο τόμος αυτός έχει την ιδιαιτερότητα του: επιδιώκεται μ' αυτόν να δοθεί μια συνολική εικόνα του πιο φημισμένου στην αρχαιότητα, ίσως και ως την εποχή μας, φιλοσόφου, του αθηναίου Σωκράτη.

Όπως είναι γνωστό, κάποιοι μεγάλοι μύστες (θρησκευτικοί ηγέτες, φιλόσοφοι, πολιτικοί) δίδαξαν, αλλά δεν άφησαν συγγραφικό έργο· υπήρξαν «συγγραφείς του προφορικού λόγου». Και έμεινε σ' όσους υπήρξαν άμεσοι ή έμμεσοι μαθητές τους το όχι εύκολο έργο να εκθέσουν τη διδασκαλία του δασκάλου, να περιγράψουν τα καθέκαστα της ζωής του και να ερμηνεύσουν με το δικό τους τρόπο ό,τι κατά την άποψη τους ήταν η αυθεντική εικόνα του διαφορετικά ερμηνευμένου από άλλους κοινού προσώπου. Για να μην αναφερθούμε σε περισσότερες περιπτώσεις, ας περιοριστούμε στα καθιερωμένα τέσσερα ευαγγέλια της Καινής Διαθήκης και στα αριθμητικώς περισσότερα απόκρυφα ευαγγέλια.

Στην περίπτωση του Σωκράτη, που βεβαιωμένα δεν είχε γράψει τίποτε, αλλά δίδαξε χρόνια πολλά με κάθε ευκαιρία που του παρουσιαζόταν, υπήρξαν πολλοί, όπως μαρτυρείται από σχετικές αναφορές, που αυτοανακηρυγμένοι διάδοχοί του ίδρυσαν μετά το θάνατο εκείνου τις «σωκρατικές» σχολές τους, έγραψαν για το Σωκράτη και οπωσδήποτε με κάποια αυταρέσκεια ισχυρίστηκαν ότι είναι πνευματικοί κληρονόμοι του μεγάλου φιλοσόφου. Τα έργα τους για το Σωκράτη δε μας έχουν σωθεί. Ευτυχώς για μας έχουν σωθεί ανάμεσα στα έργα δύο πολύγραφων αθηναίων, του Πλάτωνα και του Ξενοφώντα, μερικά έργα (περισσότερα του πρώτου, λιγότερα του δεύτερου) στα οποία πρωταγωνιστεί ο λόγος του Σωκράτη. [...]

(από τον πρόλογο του βιβλίου)