Το τοπίο

Η φύση περιέβαλλε ανέκαθεν τον άνθρωπο. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο άνθρωπος κατείχε ανέκαθεν υποχρεωτικά και την έννοια του τοπίου. Οι πρώιμοι αγροτικοί πληθυσμοί δεν ατένιζαν την φύση ως τοπίο. Ζούσαν μέσα σ' αυτήν. Όσο ισχυρότερη ήταν η σχέση των ανθρώπων με τη φύση τόσο ασθενέστερη ήταν η παρουσία του τοπίου στο εννοιολογικό τους σύμπαν. Το τοπίο αποτελεί μια ιστορικά νοηματοδοτημένη αναπαράσταση του ανθρώπινου περιβάλλοντος, ορίζει δηλαδή τη συγκεκριμένη σχέση που ο άνθρωπος συγκροτεί με το περιβάλλον του σε μια στιγμή της ιστορικής του πορείας. Όποιος θελήσει να προσεγγίσει το ζήτημα θα λάβει υποχρεωτικά υπόψη του τις θέσεις και τις αναλύσεις σχετικά με τη φύση ως τοπίο, που εμπεριέχονται στα τρία κείμενα του παρόντος τόμου.