Ρευστός φόβος

Η νεωτερικότητα υποτίθεται ότι θα ήταν η περίοδος εκείνη της ανθρώπινης ιστορίας στην οποία οι φόβοι που στοίχειωναν την κοινωνική ζωή κατά το παρελθόν θα μπορούσαν να ξεπεραστούν οριστικά και τα ανθρώπινα όντα θα μπορούσαν να αναλάβουν τον έλεγχο της ζωής τους και να δαμάσουν τις ανεξέλεγκτες δυνάμεις του κοινωνικού και του φυσικού κόσμου. Κι όμως, στην αυγή του εικοστού πρώτου αιώνα, ζούμε ξανά σε μια εποχή φόβου. Είτε πρόκειται για τον φόβο των φυσικών ή περιβαλλοντικών καταστροφών είτε για τον φόβο τυφλών τρομοκρατικών επιθέσεων, ζούμε σήμερα σε μια κατάσταση διαρκούς άγχους αναφορικά με τους κινδύνους που δύνανται να ενσκήψουν απροειδοποίητα και ανά πάσα στιγμή. «Φόβος» είναι το όνομα που δίνουμε στην αβεβαιότητά μας μπροστά στους κινδύνους που χαρακτηρίζουν τη ρευστή μοντέρνα εποχή μας, στην άγνοιά μας σχετικά με τη φύση της απειλής και στην ανικανότητά μας να καθορίσουμε τι μπορεί και τι δεν μπορεί να γίνει για την αντιμετώπισή της.



Το νέο βιβλίο του Ζύγκμουντ Μπάουμαν, ενός από τους σημαντικότερους κοινωνικούς στοχαστές της εποχής μας, είναι ένα ευρετήριο των ρευστών μοντέρνων φόβων. Είναι επίσης μια απόπειρα να έρθουν στο φως οι κοινές πηγές τους, να αναλυθούν τα εμπόδια που στοιβάζονται στον δρόμο προς την ανακάλυψη των τελευταίων και να εξεταστούν οι τρόποι απενεργοποίησης ή εξουδετέρωσης των φόβων αυτών. Περιγράφοντας ευφυώς τους φόβους και τις αγωνίες που μας κατατρύχουν σήμερα, ο Μπάουμαν μας προειδοποιεί για το μέγεθος του έργου που θα χρειαστεί να αναλάβουμε στο μεγαλύτερο τμήμα του αιώνα που διανύουμε αν θέλουμε οι συνάνθρωποί μας να βγουν στο τέλος του αιώνα αυτού νιώθοντας πιο ασφαλείς και πιο σίγουροι για τον εαυτό τους από ό,τι νιώθουμε εμείς στην αρχή του.