Πολιτικός

Ὁ Πολιτικὸς εἶναι ἀπὸ τοὺς ὕστερους πλατωνικοὺς διαλόγους, ὁ δεύτερος μιᾶς τριλογίας ποὺ ἀρχικῶς περιλάμβανε τὸν Σοφιστή, ἀλλὰ δὲν ὁλοκληρώθηκε ποτέ. Συνεχίζει τὴ συζήτηση ποὺ ξεκίνησε στὸν Σοφιστή, ἐνῶ συνδέει κατὰ μιὰ ἔννοια τὴν Πολιτεία μὲ τοὺς Νόμους καὶ παρουσιάζει τὴν ἐξέλιξη τῶν πλατωνικῶν πολιτικῶν ἰδεῶν πρὸς πιὸ μετριοπαθεῖς θέσεις, μὲ ἀπόσταση ἀπὸ τὴν ἄκαμπτη ἰδανικότητα. Προηγήθηκε αὐτῆς τῆς μετάφρασης ἡ μελέτη μου Ἡ πολιτικὴ στὸν «Πολιτικὸ» τοῦ Πλάτωνα (ΜΙΕΤ, 2016), ὅπου εἶχα προσπαθήσει νὰ προτείνω καὶ νὰ στηρίξω μιὰ συγκεκριμένη στρατηγικὴ ἀνάγνωσης τοῦ πλατωνικοῦ κειμένου στηριζόμενος στὶς κύριες ἑρμηνευτικές μου θέσεις. Ἡ μετάφραση ὡστόσο τοῦ διαλόγου ἦταν σκληρὴ δοκιμασία, ἀπὸ αὐτὲς ποὺ μᾶς ὠθοῦν στὴν κόψη τῶν ὁρίων ὡς πρὸς τὶς ὅποιες ἑρμηνευτικές μας ἱκανότητες.
Ἡ πλατωνική διαλογικὴ συζήτηση δεσμεύεται ἀπὸ τὴν παραδοχὴ ὅτι οἱ συμμετέχοντες στὸν διάλογο εἶναι φορεῖς μιᾶς κοινῆς ἔλλογης δυνατότητας. Εἶναι φορεῖς ὀρθοφροσύνης. Οἱ πλατωνικοὶ διάλογοι δὲν εἶναι ἐκτενὴ φιλοσοφικὰ δοκίμια ποὺ καλύπτονται πίσω ἀπὸ τὴ διαλογικὴ μορφή. Ἡ μορφή τους εἶναι ἀποτελεσματικὸ λογοτεχνικὸ μέσο ποὺ θέτει τὴν ἐκφραστικὴ δύναμη στὴν ὑπηρεσία φιλοσοφικῶν νοημάτων καὶ συναφῶν προβληματισμῶν. Ἡ ζητούμενη ὀρθότητα, ἂν δὲν θέλουμε νὰ παραιτηθοῦμε ἀπὸ τὴ ἀναζήτηση καὶ τὴ διεκδίκησή της καὶ νὰ ἐγκαταλειφθοῦμε στὴν καθησυχαστικὴ βεβαιότητα τοῦ δογματισμοῦ, θὰ πρέπει νὰ ἀναζητηθεῖ στὴ σύζευξη πεποίθησης καὶ ἀλήθειας. Τοῦτο εἶναι κρίσιμο καὶ γιὰ τὴ θεωρία τῆς δημοκρατίας. Ὁ Πλάτων τοῦ Πολιτικοῦ —καὶ ὄχι μόνο τοῦ Πολιτικοῦ— ἀναδεικνύεται ἀπροσδόκητα νεωτερικὸς ὡς πρὸς τὴν κριτικὴ σὲ κάθε δογματισμό, σὲ κάθε ὁλοκληρωτισμὸ καί, κατὰ συνέπεια, καθίσταται προκλητικὰ ἐπίκαιρος.