Νίκος Εγγονόπουλος: Μυθολογία

[...] Ο Νίκος Εγγονόπουλος (1907-1985), κύριος εκπρόσωπος του κινήματος και μοναδικός μεσοπολεμικός σουρεαλιστής ζωγράφος στη χώρα μας, τοποθετεί την ελληνική μυθολογία στη βάση της θεματικής του πυραμίδας. Δεν επιχειρεί, ωστόσο, τη λεγόμενη "επιστροφή στις ρίζες", όπως η πλειοψηφία των καλλιτεχνών της γενιάς του. Δεν προσεγγίζει τη μυθολογία με αρχαιολαγνεία, ούτε με νοσταλγία, αλλά ως ίσος προς ίσον. Καταγράφει την προβολή των μύθων στην εποχή του, αποκαλύπτοντας ανατρεπτικές, ονειρικές και ερωτικές συνιστώσες τους. "Σαν Έλληνας" όπως θα έλεγε ο ίδιος, αλλά κυρίως ως σουρεαλιστής, ο Εγγονόπουλος καταθέτει τη δική του ξεχωριστή εικαστική γραφή για θεούς, ήρωες, άθλους, πάρεργα, πράξεις, άλλοτε με διάθεση καθαρά αφηγηματική, άλλοτε τελείως προσχηματικά και άλλοτε αποδίδοντας μια δική του εκδοχή. [...]



Ο ζωγραφικός κόσμος του Εγγονόπουλου, μέρος του οποίου συνιστούν και οι εικόνες που ακολουθούν, είναι μοναδικός και αναγνωρίσιμος, πλασμένος με εκρηκτικά χρώματα, όπου οι αισθησιακές, απρόσωπες φιγούρες του, με αινιγματική ακινησία ή (και) με ιερατικές χειρονομίες, τοποθετούνται συνήθως σε ανορθολογικά δομημένους χώρους, πλαισιωμένες από διάφορα ετερόκλητα αντικείμενα. Το παράλογο και ο ονειρικός χαρακτήρας της σουρεαλιστικής του γραφής παραπέμπουν σε συμβολικούς υπαινιγμούς οι οποίοι επιδέχονται πολλές ερμηνείες. Δεν θα επιχειρηθεί ερμηνεία στα έργα που παρουσιάζονται εδώ. Τα σχόλια θα περιοριστούν στην ανάγνωση τους σε σχέση με τον αντίστοιχο μύθο. Τέλος, κάποιες φορές, ο Εγγονόπουλος ξεφεύγει από όλες τις καταγεγραμμένες εκδοχές του μύθου και δημιουργεί κάποια δική του ή, πάλι, χρησιμοποιεί στις συνθέσεις του γνωστά μυθολογικά πρόσωπα. Στην πρώτη περίπτωση, οφείλουμε να επισημάνουμε την παραχάραξη του καλλιτέχνη, στη δεύτερη περίπτωση οφείλουμε να επιτρέψουμε στον αναγνώστη-θεατή να ερμηνεύσει όπως αυτός επιθυμεί το έργο, χωρίς να χειραγωγήσουμε την απόλαυση του με καθαρά υποκειμενικά και ίσως αυθαίρετα σχόλια.



(από την εισαγωγή του βιβλίου)