Νικόλαος Εγγονόπουλος ή το θαύμα του Ελμπασάν και το Βοσπόρου και Διάλεξη για τον Νίκο Εγγονόπουλο

"Δεν θα μιλήσω χρησιμοποιών όρους της τεχνοκριτικής, διότι δεν είμαι κριτικός, ούτε τρέφω συμπάθειες για την κριτική. Δεν θα μιλήσω ως αισθητικός, διότι η αισθητική είναι αντιποιητική, και, εκπορευόμενη από τα εκλογικευτικά στοιχεία της διάνοιας, αντί να οξύνει, ουσιαστικώς, αμβλύνει τις αισθήσεις. Δεν θα μιλήσω ως φιλόσοφος ή κοινωνιολόγος, όπως είναι της μόδας να κάμνουν σήμερα άνθρωποι τελείως άσχετοι με αυτές τις ειδικευμένες επιστήμες, διότι η φιλοσοφία και η κοινωνιολογία όπως και η πολιτική είναι άσχετες με την ποίηση και τη ζωγραφική, όταν δεν είναι η ίδια η διενέργειά των πράξις ποιητική. Θα μιλήσω μόνον ως θαυμαστής του Νικολάου Εγγονoπούλου, του μεγάλου ημών ποιητού και ζωγράφου, για να του πλέξω το εγκώμιον και για να του ανταποδώσω με προβολές συναισθηματικής υφής τις βαθύτατα συγκλονιστικές συγκινήσεις που μου δίδει πάντοτε η ποίησίς του. Κοιτάξτε τον".

Το 1945 ο Ανδρέας Εμπειρίκος δημοσιεύει στο περιοδικό "Τετράδια" το μοναδικά γενναιόδωρο κριτικό και εγκωμιαστικό κείμενο ενός ποιητή προς άλλον ποιητή, τον Νικόλαο Εγγονόπουλο, ορίζοντας εξαρχής τους λαμπερούς όρους του εγκωμίου του.

Το 1963 ο Εμπειρίκος θα επανέλθει με ένα νέο κείμενο που θα εκφωνήσει σε μεγάλη έκθεση του υπερρεαλιστή ζωγράφου και ποιητή. Λίγες μέρες μετά ο Εγγονόπουλος θα κάνει μιαν άλλη τιμητική αντιφώνηση στον Εμπειρίκο. Τα κείμενα αυτά, υποδείγματα ήθους και γενναιοδωρίας καλλιτέχνη προς καλλιτέχνη, που αναζητούν το υψηλόν και όχι τη μικρότητα και συνεκδίδονται στο παρόν τομίδιο, σφραγίζουν τη σαραντάχρονη φιλία και συμπόρευση δύο πολύ μεγάλων Ελλήνων ποιητών.