Κατ – γατ – καραγάτ

Kατ-γατ-καραγάτ! Λέξεις μαγικές. Μια φιλότεχνη γάτα, η Πουπέτα, κάθε βράδυ παρακολουθεί σαν κινηματογραφική ταινία τα όνειρα της κυρίας και επιστήθιας φίλης της. Η αγάπη και η αφοσίωση στη σχέση τους δίνουν στην ουρά της τη μαγική ιδιότητα να επεμβαίνει στα όνειρα και –κατ-γατ-καραγάτ!– να τα τροποποιεί, κάνοντας έτσι καλύτερο τον κόσμο. Η ίδια, λοιπόν, η Πουπέτα, καταγράφει αυτή την πρωτοφανή εμπειρία της και μας παραδίδει, ως συγγραφέας πια, ένα κείμενο γεμάτο εκπλήξεις και στοχασμούς. Κατ-γατ-καραγάτ, γιατί το θαύμα της αγάπης κάνει ακόμα και τις γάτες συγγραφείς!

Το συγγραφικό έργο της Φωτεινής Φραγκούλη θα το συνόψιζα ως εξής: Η Παράδοση, η Διαπολιτισμικότητα και η Οικολογική σκέψη είναι οι τρεις ιδεολογικές συνιστώσες του. Το ύφος του είναι ποιητικό, απλό και συνάμα βαθιά στοχαστικό για αναγνώστες και αναγνώστριες όλων των ηλικιών. Ρεαλισμός, φαντασία και μαγικός ρεαλισμός είναι οι τρόποι αφήγησής του. Η Φραγκούλη είναι από τους/τις πρώτους/πρώτες συγγραφείς στη λογοτεχνία για παιδιά και από τους/τις επίσης λίγους/λίγες στην ελληνική λογοτεχνία για ενήλικες που χρησιμοποίησαν τον μαγικό ρεαλισμό ως τρόπο αφήγησης. Είχε πει σε μια συνέντευξή της: «Έχω μια παιδική αφέλεια που με έσωσε, αλλά και με πλήγωσε αντίστοιχα. Δεν θα το έλεγα ρομαντισμό, αλλά βιωμένο μαγικό ρεαλισμό». Είναι γνωστό ότι ο μαγικός ρεαλισμός βασίζεται στην απουσία εξήγησης των συμβάντων. Η δε φαντασία παρουσιάζεται ισότιμα με την πραγματικότητα, την οποία και δεν ανατρέπει. Σε αρκετές ιστορίες της χρησιμοποιεί ως ηρωίδες τις δυο γάτες της, τη Μελένια και την Πουπέτα, πάντα με έναν ιδιαίτερο τρόπο, μ’ εκείνον της υπόστασής τους ως χαρακτήρων που με τα λόγια τους, ρεαλιστικά ή συμβολικά, ενίοτε με ένα ιδιότυπο χιούμορ, εμφορούνται σε ένα ατομικό ή οικουμενικό πλαίσιο από αξίες όπως η αγάπη, η φιλία, η ειρήνη, η αποδοχή του άλλου, η παράδοση, η οικολογική σκέψη.
[...]
Σε αυτό το βιβλίο, λοιπόν, εν πολλοίς αυτοβιογραφικό, εκτός από την Πουπέτα πρωταγωνιστεί και η ίδια η συγγραφέας/δασκάλα. Η Πουπέτα, που ζει μαζί με τη συγγραφέα, είναι σινεφίλ. «Νομίζω ότι έχω δει πιο πολλές ταινίες και από ειδικούς, έγχρωμες και ασπρόμαυρες» (σ. 11), λέει. Ωστόσο αυτή «η σκλάβα της αγάπης» (σ. 15), όπως δηλώνει, «γράφει» ένα βιβλίο στις σελίδες του οποίου «παρεμβαίνει» στα όνειρα της κυράς της αλλάζοντάς τα, με τη μαγική φράση «Κατ-Γατ-Καραγάτ». Οι αφηγήσεις αναδύονται σε δύο επίπεδα: το ρεαλιστικό, στο οποίο οι δύο ηρωίδες συζητούν, και στο φανταστικό, όπου η Πουπέτα «παρεμβαίνει» στα όνειρα της κυράς της. Η αφήγηση είναι πρωτοπρόσωπη, παρασταίνεται με πλάγια ή όρθια γράμματα, καθώς αποτυπώνονται οι διαφορετικές αφηγηματικές φωνές των δύο προσώπων μέσα ή έξω από τα όνειρα.
Έτσι, σε γεγονότα που «έγιναν» στη φαντασία ή συνέβησαν στην πραγματικότητα σε διαφορετικές χρονικές περιόδους, η Πουπέτα αλλάζει το φορτίο ενός καραβιού από γαλάζια τριαντάφυλλα σε σαρδέλες Καλλονής, επαναφέρει τα δέντρα που τα έκοψαν ξυλοκόποι και καλεί τους αγαπημένους μαθητές της δασκάλας, τα Πλατανόπαιδα, να συντροφεύσουν για πάντα τη δασκάλα τους, που στο μεταξύ συνταξιοδοτήθηκε. Μάλιστα, στο μπαλκόνι της βρέθηκε μια κάρτα με αφιέρωση: «Από τα Πλατανόπαιδα, με αγάπη…» (σ. 43). Στο βιβλίο, φαντασία και πραγματικότητα παρουσιάζονται ισότιμα. Μέσα δε από την ακολουθία των γεγονότων αναδεικνύονται οι σχέσεις των δύο ηρωίδων, που ενώνονται στη δίχως όρια αγάπη.
Και, βέβαια, στο τέλος του βιβλίου διαβάζουμε και τη βιογραφία της γάτας, όπως ακριβώς ταιριάζει στην κάθε… σοβαρή συγγραφέα.
Το βιβλίο εικονογραφεί η Φωτεινή Στεφανίδη, μια εικονογράφος από τις καλύτερες και δημιουργικότερες παρουσίες στην ελληνική πραγματικότητα, με πολλά βραβεία και διακρίσεις και στο εξωτερικό. Οι εικόνες της, σε όλα τα βιβλία που εικονογραφεί, συνομιλούν με το κείμενο, το αφηγούνται με μοναδικό τρόπο και, παράλληλα, το ερμηνεύουν προσδίδοντάς του, με πολλά στοιχεία που προστίθενται και στη μορφή του picture book. H εικονογράφηση παρουσιάζεται εναλλάξ ανά δισέλιδο, έγχρωμη ή ασπρόμαυρη, υπονοώντας το σκηνικό της πραγματικότητας και του ονείρου. Οι εικόνες είναι όλες ζωγραφισμένες σε αυτόνομα κομμένα γκρίζα χαρτονάκια, ακόμη και οι σελιδάριθμοι, που, καθώς μπαίνουν με την τεχνική του κολάζ στο λευκό χαρτί, συνθέτουν τον χώρο και αφηγούνται αφαιρετικά και καθαρά συναισθηματικά την ιστορία. [...]
Γιάννη Παπαδάτος, diastixo.gr
https://diastixo.gr/en/epikaira/apopseis/23758-cat-gat-foteinh-fragkouli