Ιδέες της σκληρότητας και της καλοσύνης

Στα τέλη του 19ου αιώνα εισβάλλουν και ευδοκιμούν σε μιαν ηττημένη και ταπεινωμένη Ελλάδα οι νέες ιδέες της σκληρότητας: οι αφορισμοί του Φρειδερίκου Νίτσε για τη δύναμη, τα δόγματα του κοινωνικού δαρβινισμού για το δικαίωμα του ισχυρού να υποτάσσει τους ανίσχυρους, και οι εμπνευσμένες από τον Joseph Arthur Comte de Gobineau και τον Huston Stewart Chamberlain φυλετικές και ευγονικές θεωρίες. Κατά τη διάρκεια της εικοσιπενταετίας ανάμεσα στους δύο ανυπολόγιστους σε καταστροφές πολέμους (1897-1922), κορυφώνεται το δημοτικιστικό κίνημα, αναζωπυρώνεται η Μεγάλη Ιδέα, αναβιώνει ο μεσσιανισμός, εκδηλώνεται ο εθνικός διχασμός και αναλαμβάνονται σταυροφορίες για την ανόρθωση της χώρας, την κάθαρση και την αναγέννηση τόσο της πολιτικής όσο και της πνευματικής ζωής. Πρόκειται για μια περίοδο, με άλλα λόγια, δοκιμασίας και μεγάλων ιδεολογικών αναμετρήσεων. Το βιβλίο αυτό εντάσσεται στο σχετικά ανεξερεύνητο -στην ελληνική βιβλιογραφία- πεδίο της ιστορίας των ιδεών και εστιάζει στις σημαντικότερες ιδεολογίες της εποχής: τον εθνικισμό, τον σοσιαλισμό και τον ρατσισμό.