Επιστροφή στον έσω θίασο: Νέες προσεγγίσεις στο έργο του Ιάκωβου Καμπανέλλη

Με τον έναν ή τον άλλον τρόπο είμαστε όλοι κληρονόμοι του Καμπανέλλη. «Με τον έναν ή τον άλλον τρόπο»: είτε με τον τρόπο του επίσημου κρατικού λόγου που εκφράζεται σε επετείους και αναμνηστικούς τόμους, μετατρέποντας έτσι τη ζωτική μνήμη σε μνημονικούς τόπους και χρόνους· είτε με τον τρόπο του ιστορικού λόγου με τις κατηγοριακές συντάξεις και τις αξιολογικές αναγωγές του· είτε, τέλος, με τον τρόπο ακόμα και εκείνου του λόγου που, με εφαλτήριο έναν αυτάρεσκο παροντισμό και μια ανερμάτιστη νεοπάθεια, υποβαθμίζει και απαξιώνει ό,τι δεν είναι «νέο» ή δεν προσιδιάζει στη δεοντολογία του συγκρητισμού. Κληρονόμοι του Καμπανέλλη λοιπόν ακόμα και όταν αρνούμαστε την επικαιρότητα ή τη δραστικότητά του. Αλλά, εάν μπορούσαμε να αφαιρέσουμε από την «κληρονομιά» κάθε υποχρεωτικό στοιχείο, κάθε επιταγή που θέτει ο κανόνας του ιστορικού κύρους, αυτό που θα έμενε, το διηθημένο περιεχόμενο του κληροδοτήματος, θα ήταν ίσως μια καθαρή πρόθεση έρευνας και βαθύτερης γνωριμίας με έναν πλούσιο θεατρικό κόσμο, ο οποίος διερευνάται συνεχώς και μένει πάντα προς διερεύνηση. Θα ήταν ακόμα μια επιθυμία πειραματισμού, μια προσπάθεια γεφύρωσης δύο διαφορετικών εποχών: εκείνης που ξεκίνησε στα χρόνια της καχεκτικής δημοκρατίας και αυτής που διάγουμε τα τελευταία, εξίσου καχεκτικά, χρόνια, χωρίς την παρουσία του Καμπανέλλη, Θα ήταν, τέλος, η επιστροφή στον Έσω Θίασο, δημιούργημα και προέκταση του οποίου είναι για τον συγγραφέα το θέατρο καθ' εαυτό. Αυτή η επιστροφή επιχειρείται εδώ από νεότερους ως επί το πλείστον θεατρολόγους οι οποίοι κομίζουν μια νέα ματιά και ένα νέο επιστημονικό και καλλιτεχνικό ενδιαφέρον στο έργο του Καμπανέλλη.