Το νέο δημογραφικό τοπίο του 21ου αιώνα

Οι πρόσφατες πληθυσμιακές αλλαγές στις οικονομικά προηγμένες χώρες συνηγορούν σε μια σχετική σύγκλιση αναφορικά με την εξέλιξη των τριών βασικών δημογραφικών φαινομένων (γονιμότητα, θνησιμότητα και μετανάστευση). Γενικά, με την πάροδο του χρόνου, διαφαίνεται μια τάση εμφάνισης ενός, ως ένα βαθμό, νέου δημογραφικού τοπίου με βασικά χαρακτηριστικά τα ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα γονιμότητας και θνησιμότητας καθώς και τη διεύρυνση της σημασίας της μετανάστευσης ως παράγοντα των δημογραφικών εξελίξεων. Στο πλαίσιο αυτό, η παρούσα έκδοση στοχεύει στην ανίχνευση των παρακάτω ερωτημάτων: α) Βρισκόμαστε στην απαρχή ενός νέου δημογραφικού τοπίου που διαγράφεται για τις πρώτες δεκαετίες του 21ου αιώνα για τις οικονομικά προηγμένες χώρες και για την Ελλάδα; β) Ποιος είναι ο ρόλος, η βαρύτητα και οι πτυχές της εισροής μεταναστών οι οποίες μπορούν να μεταβάλλουν τις διαφαινόμενες δημογραφικές τάσεις; γ) Ο προβληματισμός για τις δημογραφικές αλλαγές θα πρέπει να έχει τοπικό, εθνικό ή υπερεθνικό χαρακτήρα; δ) Σε ποιο βαθμό μια μελλοντική συρρίκνωση του μεγέθους του δυνάμει εργατικού δυναμικού μπορεί να αποβεί σημαντική για τις προοπτικές οικονομικής ανάπτυξης; ε) Με ποιον τρόπο μπορούμε να εξασφαλίσουμε στο μέλλον ένα ικανοποιητικό επίπεδο διαβίωσης για ένα όλο και αυξανόμενο κομμάτι του πληθυσμού το οποίο θα αποχωρεί από την αγορά εργασίας, διαφυλάττοντας ταυτόχρονα την κοινωνικο-οικονομική συνοχή; στ) Οι προκλήσεις αυτές υπαγορεύουν την προσαρμογή της κοινωνικο-οικονομικής μας οργάνωσης σε ένα νέο δημογραφικό τοπίο ή μήπως απαιτούν διορθωτικές παρεμβάσεις καθαρά δημογραφικού χαρακτήρα;