Το φως στη βυζαντινή εκκλησία

Το βιβλίο αυτό βασίζεται στην διατριβή του συγγραφέα με τίτλο "Φως στην Αρχιτεκτονική: Η Υποβλητική Χρήση Τού Φυσικού Φωτός και η Σχέση του με την Λειτουργία στις Βυζαντινές Εκκλησίες" η οποία ολοκληρώθηκε στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν των Η.Π.Α. το 1996, παρέχει δε συμπληρωματικά στοιχεία επί του αυτού θέματος. Μέρη του έργου αυτού έχουν παρουσιασθεί σε διεθνή συνέδρια στην Ευρώπη, στην Αμερική και στην Ασία και έχουν αποσπάσει ενθουσιώδη σχόλια από επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων όπως βυζαντινολόγους, κλασικούς αρχαιολόγους, ιστορικούς της τέχνης, ιστορικούς αρχαίας λογοτεχνίας, μαθηματικούς, φυσικούς, αρχαιοαστρονόμους καθώς και από αρχιτέκτονες, καλλιτέχνες, σκηνογράφους, μηχανικούς φωτισμού και άλλους.



Πρόκειται για μια παρουσίαση και ανάλυση ορισμένων από τις μεθόδους που χρησιμοποιούσαν οι βυζαντινοί αρχιτέκτονες για την δημιουργία υποβλητικής ατμόσφαιρας σε εκκλησιαστικά κτίρια. Εξετάζονται θέματα που άπτονται της θεολογίας, της φιλοσοφίας, των μαθηματικών, της στερεομετρίας, της οπτικής και της κατοπτρικής και των τρόπων που αυτές οι θεωρητικές προσεγγίσεις βρήκαν εφαρμογή στην αρχιτεκτονική. Εξετάζεται επίσης η ιστορική συνέχεια αυτών των προσπαθειών από την αρχαιότητα μέχρι το Bυζάντιο καθώς και η ύπαρξη παρόμοιων τάσεων σε άλλους αρχαίους πολιτισμούς.

Εξετάζονται τα αρχιτεκτονικά στοιχεία στα οποία οφείλεται η μυστηριώδης ατμόσφαιρα τού εσωτερικού χώρου της βυζαντινής εκκλησίας και υποστηρίζεται ότι απετέλεσε αντικείμενο προσεκτικού σχεδιασμού που είχε ως τελικό στόχο την δημιουργία της γνώριμης κατανυκτικής αίσθησης που τα κτίρια αυτά αποπνέουν. Η συστηματική χρήση του φυσικού φωτός είχε σκοπό την ενίσχυση της εντύπωσης του θείου ούτως ώστε η λειτουργική πράξη να μπορεί να γίνει βαθύτερα αντιληπτή. Το φυσικό φως αποτελούσε ένα από τα πλέον θεμελιώδη συστατικά στοιχεία της θρησκευτικής εμπειρίας ιδιαίτερα λόγω τής δυνατότητάς του να χρησιμεύει ως όχημα προς μια σύλληψη του "αληθινού" φωτός και ο χειρισμός του συνίστατο, μεταξύ άλλων, στην κατάλληλη επιλογή τού προσανατολισμού και τής γεωμετρίας τής εκκλησίας.

Για την υποστήριξη της θεωρίας που εκφράζεται στο βιβλίο αυτό πέραν των πρωτοτύπων λογίων πηγών και των δευτερογενών αναλύσεων χρησιμοποιήθηκαν προγράμματα ηλεκτρονικού υπολογιστή για τον ακριβή υπολογισμό της πρόσπτωσης των ηλιακών ακτινών κατά ορισμένες ώρες και ημέρες, με θρησκευτική σημασία, επί της Αγίας Τράπεζας αλλά και για να απεικονισθεί η εντύπωση του αρχικού τρούλου της Aγ. Σοφίας με κάτοπτρα που είχαν σχεδιαστεί από τον αρχιτέκτονα Aνθέμιο. Η έρευνα αυτή συνεχίζεται μέχρι σήμερα και πολλά νέα στοιχεία τα οποία ανακαλύπτονται κοινοποιούνται στους κατάλληλους επιστημονικούς κύκλους τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.

Πρόκειται για μια μελέτη μοναδική στο είδος της, χρησιμοποιείται δε και ως εγχειρίδιο διδασκαλίας σε μεταπτυχιακό πρόγραμμα του τμήματος αρχιτεκτόνων του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.