Πέντε ώρες με τον Μάριο

Τη δεκαετία του ’60 του 20ού αιώνα η Ισπανία, παρά τη σταδιακή άνοδο του βιοτικού της επιπέδου, εξακολουθεί να είναι μια χώρα που ζει υπό το ζυγό του φασιστικού φρανκικού καθεστώτος. Σε αυτό το περιβάλλον εκδίδεται το 1966 το Cinco horas con Mario, το σημαντικότερο μυθιστόρημα του Μιγκέλ Ντελίμπες (Βαγιαδολίδ, 1920-2010), ενός εκ των επιφανέστερων ισπανών μυθιστοριογράφων του 20ού αιώνα. «Ηρωίδα» του η 44χρονη φιλοφρανκική, αυθάδης, παρορμητική και ελκυστική Κάρμεν που μόλις έχει χάσει, από καρδιακή προσβολή, τον άντρα της, τον 49χρονο προοδευτικό, ονειροπαρμένο, ξεροκέφαλο και χαμηλών τόνων Μάριο. Επί πέντε ώρες του «ψέλνει» τον εξάψαλμο, βγάζει στη φόρα όλα τα απωθημένα της 25ετούς σχέσης τους.
Ο Ντελίμπες, καταφεύγοντας ιδιοφυώς στην τέχνη του πολυφωνικά μονολογικού μυθιστορήματος, αποδίδει μέσω της ακραία συντηρητικής και, συνεπώς, αποδεκτής από το καθεστώς φωνής της Κάρμεν, τον παλμό μιας ολόκληρης κοινωνίας που οραματίζεται μια άλλη Ισπανία.
Αν όμως το μυθιστόρημα ήταν απλώς ο μονόλογος μιας πικραμένης συντηρητικών πεποιθήσεων χήρας με φόντο ένα δικτατορικό καθεστώς, τότε το έργο θα είχε πάψει να ενδιαφέρει το κοινό εδώ και δεκαετίες. Και όμως, το Πέντε ώρες με τον Μάριο εξακολουθεί να διαβάζεται με πάθος (σε δεκάδες γλώσσες) γιατί, πάνω από όλα, αναπαράγει με λόγο μοναδικό τη βουβή αντιπαλότητα ενός ζεύγους, η οποία υποβόσκει επί δεκαετίες και ξεσπά με μανία (και με αλήθειες που δεν έχουν ειπωθεί ποτέ) λίγες ώρες πριν την ταφή του συζύγου, και αυτή η συνθήκη καθιστά το εν λόγω αφήγημα, που συμπλήρωσε ήδη πενήντα χρόνια ζωής, σημερινό, αιώνιο, κλασικό.