Πάτερ ημών

Το γεγονός ότι ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός στην επί του Όρους Ομιλία του μας δίδαξε την αναγκαιότητα και τη σημασία της προσευχής (Ματθ. 6, 5-13), δείχνει πόσα χάνουν οι άνθρωποι οι οποίοι δεν ασκούνται στην προσευχή. Έτσι εξηγείται και το ότι αντί να πηγαίνουν επί το ευκτήριον τρέχουν επί το πρατήριον, δηλαδή στις καθημερινές μέριμνες του βίου.

Εσείς έτσι να προσεύχεσθε είπε ο Κύριος και δίδαξε το ανυπέρβλητο υπόδειγμα της προσευχής, της γνωστής ως "Πάτερ ημών". Αυτήν την κατεξοχήν Προσευχή ερμηνεύει ο άγιος Γρηγόριος, επίσκοπος Νύσσης, σε πέντε λόγους. Ο πρώτος είναι εισαγωγικός (αναγκαιότητα, τρόπος προσευχής, καταδίκη πολυλογίας, περιεχόμενο αιτημάτων). Στους β΄-ε΄ λόγους ερμηνεύει με σπάνια διεισδυτικότητα την Κυριακή Προσευχή στίχο προς στίχο, με την επίκληση αγιογραφικών και άλλων μαρτυρίων, τη χρήση της λογικής, την εμπειρία της καθημερινής ζωής, τα πορίσματα της Ιατρικής κ.λπ.

Ορίζοντας ο άγιος Γρηγόριος την προσευχή ως σωφροσύνης φυλακτήριον, θυμού παιδαγωγίαν, τύφου καταστολήν, μνησικακίας καθάρσιον, φθόνου καθαίρεσιν, αδικίας αναίρεσιν, ασεβείας επανόρθωσιν, σωμάτων ισχύν, οικίας ευθυνίαν, πόλεως ευνομίαν... Θεού ομιλίαν, των αοράτων θεωρίαν..., των αγγέλων ομοτιμίαν, των καλών προκοπήν..., των παρόντων απόλαυσιν, των ελπιζομένων υπόστασιν, μας υποδεικνύει πειστικότατα την αναγκαιότητα και τις ωφέλειες της προσευχής.