Ο Λένιν και η ψυχανάλυση

Οι μελετητές της ιστορίας της ψυχανάλυσης στη Ρωσία δεν έχουν δείξει κανένα ενδιαφέρον για τη στάση του Λένιν απέναντι στο φροϊδισμό. Προφανώς ο Τρότσκι επεσκίασε τον πατέρα της ρωσικής επανάστασης στο πεδίο αυτό. Είναι γεγονός ότι, από τους κύριους ηγέτες της επανάστασης των μπολσεβίκων, μόνο οι σχέσεις του Τρότσκι με την ψυχανάλυση είναι γνωστές. Ο τελευταίος είχε επανειλημμένως και σαφώς εκφραστεί σε σχέση με την ψυχανάλυση για την οποία έτρεφε κάποια εκτίμηση. Φαίνεται όμως πως και ο Λένιν είχε συνείδηση της κεφαλαιώδους σημασίας του έργου του Φρόιντ, εξαιτίας κυρίως της απήχησης ή της γοητείας που άσκησε ακόμα και μέσα στο κόμμα του. Αποδεχόταν, όμως, ότι εμπεριείχε και αυτό μια ανατρεπτική κριτική της κοινωνίας ως πηγής ψυχικής οδύνης που επίσης αλλοτριώνει τον άνθρωπο; Είναι βέβαιο πως όχι, πόσο μάλλον που η ψυχανάλυση τον απωθούσε, όπως πολλούς μαρξιστές, λόγω του περιορισμού της δράσης της στη σφαίρα της ατομικότητας και των προϋποθέσεων της που απείχαν πολύ από τον υλισμό.