Ο χαμένος παράδεισος

Το σημαντικότατο αυτό πολύστιχο έπος του Μίλτωνα αρχικά ήταν χωρισμένο σε δέκα άσματα και στη συνέχεια σε δώδεκα. Στο Πρώτο Άσμα, που βρίσκεται μεταφρασμένο σε αυτόν τον τόμο, τραγουδιέται από τον τυφλό ραψωδό η παρακοή του Πρωτόπλαστου και ο διωγμός του από τον παράδεισο, που τού τον είχε τάξει σαν μόνιμη κατοικία ο Θεός. Κατόπιν ο ποιητής ιστορεί την αιτία της πτώσης του Πρωτόπλαστου, που προήλθε από την πλάνη της Εύας από τον Σατανά. Στους πρώτους στίχους του τραγουδιού ο ποιητής δίνει πάρα πολλά μέρη της Βιβλικής Γένεσης, σε υπέροχες πραγματικά εικόνες. Περιγράφεται ολόκληρη η αποστασία του Σατανά, η πτώση του στα κατάβαθα της Κόλασης και τα σχέδια που κατέστρωσε μαζί με τον υπαρχηγό του, τον Βεελζεβούλ, και τους άλλους συντρόφους του. Επίσης, εικονίζεται ο μεγαλοπρεπής τύπος του Σατανά επαναστάτη, που ανήκει αναμφισβήτητα στη μεγάλη ποιητική διάνοια του Μίλτωνα, και είναι μία από τις ωραιότερες δημιουργίες που υπάρχουν μέσα σε ολόκληρο το έπος. Το Πρώτο Άσμα τελειώνει με τη δημιουργία ενός μεγαλόπρεπου παλατιού, με σατανικά ολότελα μέσα, όπου αρχίζει η συνεδρίαση των δαιμόνων, σαν να ήταν μέσα σε κονκλάβιο, πράγμα που αφήνει υπαινιγμούς για τα κονκλάβια των καθολικών Καρδιναλίων.

Μέσα στους 798 στίχους του Πρώτου Βιβλίου εντοπίζουμε πολλές μιμήσεις και επιδράσεις. Οι σπουδαιότερες είναι από τη Γραφή, τους αρχαίους Έλληνες κλασικούς, τους Ρωμαίους και Ιταλούς κλασικούς, τους Πατέρες της Εκκλησίας, τους συγγραφείς της Αναγέννησης και ειδικότερα από τον Δάντη και τη Νωρική μυθολογία.

Ο Χαμένος Παράδεισος είναι ένα από τα τελευταία έπη, με την κυριολεκτική σημασία του όρου, με θέματα την πτώση του ανθρώπου, το καλό και το κακό, τον ορθό λόγο, την ελεύθερη βούληση, το αυτεξούσιο του ανθρώπου και την εξουσία του. Με αυτό ο Μίλτωνας κέρδισε την αθανασία όπως είχε φιλοδοξήσει.