Η συμβολή του Dante Alighieri στη διδακτική των ζωντανών γλωσσών

Η πρωτοτυπία της παρούσης μελέτης επικεντρώνεται στη θεώρηση του δαντικού έργου ως προς τη σχέση του με τη μελέτη των ζωντανών γλωσσών και της διδακτικής της μητρικής γλώσσας, όσο και στην αξία του σε σχέση με την ανάδειξη του συγγραφέα του έργου, του Dante Alighieri, ως διανοητή της Γλώσσας, μεταρρυθμιστή της γλωσσικής πραγματικότητας και υπέρμαχου του Δημοτικισμού στην καθιέρωση της διδασκαλίας των ζωντανών γλωσσών στην Ευρώπη. Το έργο De Vulgari Eloguentia (Ευγλωττία της Καθομιλουμένης Γλώσσας) θα μπορούσε να χαρακτηριστεί κατά τη γνώμη μας

ως το πρώτο και σημαντικότατο επιστημονικό εγχειρίδιο τα Μεσαιωνικής Ευρώπης για τη διδασκαλία της γλώσσας, το πρώτο εγχειρίδιο για τη σωστή χρήση της ομιλούμενης γλώσσας που διακρίνεται από τη διδακτική πρόθεση του συγγραφέα του να εξάρει τη μητρική γλώσσα έναντι των τεχνητών γλωσσών και κατά δεύτερο λόγο να δείξει σε δείκτες εφαρμοσμένης γλωσσολογίας τη χρήση της γλώσσας μέσα από την ποιητική τέχνη, που αποτελεί για τον Δάντη την καλύτερη έκφραση της γλώσσας αυτής. Παρά το γεγονός ότι το βιβλίο δεν ολοκληρώθηκε ποτέ για να έχουμε ολοκληρωμένη εικόνα των προθέσεων του συγγραφέα, δεν παύει να αποτελεί το πρώτο σύγγραμμα περί διδακτικής της γλώσσας που οριοθετεί την ίδρυση της επιστήμης στα βάθη του μεσαιωνικού κόσμου. Το παρόν βιβλίο, η πρώτη αναλυτική μελέτη πάνω στο έργο αυτό, έχει σκοπό την κατανόησή του ως προς την επιστημονική του αξία, καθώς ερμηνεύει απόψεις του κορυφαίου ποιητή για τη σωστή χρήση της γλώσσας. Στην επιστημονική αυτή μελέτη του Δάντη για τη γλώσσα διαπιστώνουμε ότι ο συγγραφέας χρησιμοποιεί στην έρευνά του την παραγωγική μέθοδο (Deductio). Ο συγγραφέας ξεκινά συνήθως από μια γενική αρχή, έναν ορισμό ή κάποιο αξίωμα. Αν μάλιστα δεν ξέραμε ότι πρόκειται για ένα έργο που αφορά την ιταλική, θα έλεγε ίσως κανείς ότι είναι γραμμένο για την περιπέτεια της ελληνικής δημοτικής γλώσσας.

Θα βλέπαμε επίσης το δίπολο αρχαίων και νέων ελληνικών στο ισοζύγιο του Δάντη για τη χρήση της απλής καθομιλουμένης, δηλαδή της νεότερης ιταλικής για την εποχή του, έναντι των τεχνητών γλωσσών, υπονοώντας τη λατινική ως αρχαία ιταλική γλώσσα.