Η εκδίκηση της νυφίτσας

«Και τούτη η προίκα της γιαγιάς μου μεγάλη συγγένεια με τη νυφίτσα έχει. Γιατί κι αυτή προκομμένη κι όμορφη κόρη ήτανε πριν γίνει ζώο. Μόνο που η δύστυχη έπεσε θύμα της φθονερής αδελφής της παραμονές του γάμου της και δεν της άφησε κρόσι απ’ τα προικιά της. Κι από τότε, πού τη χάνεις, πού τη βρίσκεις, σε ντιβάνια και κασέλες τρυπώνει. Κι όπου βρει ρούχα, τα ροκανίζει και τα κάνει κουρέλια. Νομίζει έτσι πως εκδικείται την πανούργα αδελφή της, για το κλέψιμο της δικής της προίκας. Να γιατί η νενέ μας, τώρα που τα κοιτάζει όλα τούτα, απορεί. Για τα υφαντά της απορεί. Για όσα έμειναν αλώβητα από τόσες και τόσες επιδρομές. Με τελευταία μάλιστα τις απελάσεις του ’64».
Η «νενέ» Σουλτάνα έρχεται από την Κωνσταντινούπολη στην Ελλάδα με τις απελάσεις του ’64. Εγκαθίσταται στα «Πέτρινα» Προσφυγικά της πόλης των Αργοναυτών κοντά στην εγγονή της Αριστέα και την οικογένειά της. Η ίδια δυσκολεύεται να μιλήσει για το παρελθόν. Αναπάντεχα, όμως, το φθινόπωρο του ’71 φτάνουν από την Πόλη τρία κιβώτια. Ανάμεσα στα περιουσιακά στοιχεία που παραλαμβάνει είναι και ο αργαλειός της μάνας της, της Λενιώς. Αυτός και τα μυστικά του στέκονται η αφορμή να θυμηθεί τη συνάντηση της μικρής Σουλτάνας με τη νυφίτσα, πηγή δεινών και περιπετειών για την ίδια και τους Ρωμιούς της Πόλης. Αρχίζει τότε η αφήγησή της? από το Κουρί, τον τόπο καταγωγής της, και τις σπουδές της στο «Ζάππειο» ως τον γάμο της με τον Δαμιανό και τον τραγικό θάνατο αγαπημένων προσώπων. Η μικρασιατική καταστροφή, οι συνθήκες του ’20 και του ’23, το ανελέητο κυνηγητό των Ελλήνων της Πόλης με τον νόμο του ’32 περί επαγγελμάτων, το βαρλίκι και τα Σεπτεμβριανά του 1955 αποτυπώνονται με ανάγλυφο τρόπο στην αφήγηση ποταμό της.
Η δισεγγόνα της, Σουλτάνα και αυτή, ζωντανεύει την ιστορία της προγιαγιάς της στο σήμερα. Την κοιτάζει με τα μάτια της έφηβης. Από το δικό της παρελθόν ανασύρει και καταθέτει νοσταλγικές στιγμές της δεκαετίας του ’70. Αυτές ζυμώνονται στα χρώματα της προσφυγιάς, αγγίζουν τον πόνο των πρώτων ανθρώπων που ξεριζώθηκαν απ’ τη γενέθλια γη τους. Βλέπει την Ιωνία σαν μια θάλασσα που ασημίζει. «Πάνω της ταξιδεύουν μορφές και ιστορίες αλλοτινές. Προγόνων μονοπάτι το ασήμι τους».