Επί τα ίχνη τής γλώσσας

Το νέο βιβλίο τού καθηγητή Γ. Μπαμπινιώτη, περιλαμβάνει κείμενα Προλόγων και Εισαγωγών από 25 έργα του. Όπως σημειώνει ο ίδιος στον Πρόλογο τού βιβλίου: «Γιατί γράφει ο συγγραφέας ένα έργο και τί θέλει να προσφέρει με αυτό είναι, τελικά, το άλφα και το ωμέγα τής συγγραφής κάθε βιβλίου». Μέσα από τα κείμενα αυτά παρουσιάζεται η μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε για κάθε έργο, τα χαρακτηριστικά του, η ιδιαιτερότητά του, τα προβλήματα που αντιμετωπίστηκαν. Με αυτόν τον τρόπο ο αναγνώστης εισάγεται όχι μόνο στα χαρακτηριστικά κάθε βιβλίου αλλά και στον γενικότερο γλωσσολογικό προβληματισμό τού συγγραφέα, παίρνοντας πολύτιμες απαντήσεις σε ερωτήματα όπως:
Πώς γράφεται ένα λεξικό;
Πώς συντάσσεται μια γραμματική;
Τι είναι η σύγχρονη γλωσσολογία;
Ποια είναι η σχέση Γλωσσολογίας και Λογοτεχνίας;
Ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά τής Ελληνικής και ποιες οι μεγάλες στιγμές τής ιστορίας της; Ειδικότερα: στο α΄ μέρος τού έργου (Λεξικά) περιλαμβάνονται προλογικά κείμενα για καθένα από τα λεξικά τού καθηγητή Γ. Μπαμπινιώτη, στα οποία αναλύεται η θεωρία και πράξη τής λεξικογραφικής εργασίας ανά είδος λεξικού. Σε αυτά προστίθεται και μια εκτενής επισκόπηση τής ιστορίας τής νεοελληνικής λεξικογραφίας, με αποτέλεσμα το κεφάλαιο να αποτελεί ένα κατατοπιστικό πανόραμα τής λεξικογραφίας ως επιστήμης.
Ακολουθούν στο β΄ μέρος (Γραμματικές) προλογικά κείμενα από τρεις Γραμματικές, παρουσιάζοντας, ανάμεσα σε άλλα, μια νέα πρόταση γραμματικής περιγραφής, η οποία, σε αντίθεση με την τυπολογική μορφή τής Παραδοσιακής Γραμματικής, δίνει έμφαση στη λειτουργία των γραμματικών δομών και τη συμβολή τους στην επικοινωνία («δομολειτουργική-επικοινωνιακή προσέγγιση»).
Το γ΄ μέρος (Δοκίμια) περιλαμβάνει προλογικά κείμενα από βιβλία δοκιμίων για τη γλώσσα, στα οποία εκτίθενται γενικότεροι προβληματισμοί για την γλώσσα ως αξία, για το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον τής Ελληνικής, καθώς και για τη σχέση γλώσσας και εκπαίδευσης. Τέλος, στο δ΄ μέρος (Εγχειρίδια – Συλλογικά και Αυτοτελή έργα), που είναι και το πιο εξειδικευμένο τού βιβλίου, περιλαμβάνονται προλογικά κείμενα από ειδικότερες μελέτες. Με αυτά ο αναγνώστης, πέρα από την εισαγωγή του σε βασικά πεδία τής γλωσσικής έρευνας (π.χ. θεωρητική γλωσσολογία, ελληνικό αλφάβητο, ιστορία τής Ελληνικής κ.ά.), αποκτά και μια αδρή εικόνα τής επιστημονικής πορείας τού συγγραφέα, από το πρώτο επιστημονικό του έργο (τη διδακτορική του διατριβή) μέχρι την πρωτότυπη για τα ελληνικά δεδομένα εργασία του πάνω στη σχέση Γλωσσολογίας και Λογοτεχνίας.
Συμπερασματικά, το βιβλίο αυτό, όπως συμβολικά υποδηλώνει και ο ίδιος τίτλος «Επί τα ίχνη τής γλώσσας», αποτελεί μια διπλή «ιχνηλάτηση»: από τη μία ως περιήγηση σε βασικές έννοιες τής λεξικογραφίας, τής γραμματικής περιγραφής, τής ιστορίας τής γλώσσας, καθώς και τής νεότερης γλωσσολογίας· από την άλλη ως συνολική εποπτεία τής εργογραφίας, επομένως και τής επιστημονικής πορείας τού συγγραφέα αυτών των έργων.