Ένας Αληθινός Πατέρας: Αρχιεπίσκοπος Φινλανδίας Παύλος - Άσκηση, Ηγεσία, Στοχασμός

Όταν ο αρχιεπίσκοπος Παύλος έφθανε σε κάποια μυστική κατάσταση, περιβαλλόταν από σιωπή. Και φως. Πολλοί άνθρωποι που τον συναντούσαν για πρώτη φορά θυμούνται ότι αυτό ήταν μια κοινή εμπειρία. Ό,τι κι αν συνέβαινε, θύελλες ή καταιγίδες, αυτός ήταν σταθερά αγκυροβολημένος στον Χριστό. Τίποτε δεν μπορούσε να τον αποσπάσει. Αντανακλούσε γύρω του την ειρήνη του Χριστού.
Ο πατήρ Αλέξανδρος Σμέμαν, μετά από ολιγοήμερη επίσκεψή του στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Φινλανδίας, γράφει στο Ημερολόγιό του για τον αρχιεπίσκοπο Παύλο: «Το ίδιο φως ξεχύνεται απ' αυτόν τον εύθραυστο, διαφανή, ακτινοβόλο άνθρωπο. Η ανάμνησή του θα μείνει στην καρδιά μου ως ένα χαρμόσυνο, εορταστικό δώρο [...]. Σκεπτόμενος αυτές τις μέρες τα όσα πέρασα στη Φινλανδία, και ιδιαίτερα τον αρχιεπίσκοπο Παύλο, θα ήθελα να κλείσω με το "Δόξα τω Θεώ πάντων ένεκεν"».
Η αδελφή Χριστοδούλη μέσα από μια μακρά πορεία μετεστράφη στην Ορθοδοξία και έγινε μοναχή αρχικά στη μονή Βυτουμά στην Ελλάδα, και κατόπιν στη μονή Αγίας Τριάδας Λίντουλα στη Φινλανδία. Σε αυτή τη διαδρομή τη συνόδευσε ο αρχιεπίσκοπος Παύλος, ο άνθρωπος που κατεξοχήν αναζωπύρωσε τη λειτουργική ζωή και τη νηπτική παράδοση στην Ορθόδοξη Εκκλησία του Βορρά. Περιγράφει τη ζωή της με τον πνευματικό της πατέρα και μας δίνει ένα μοναδικό πορτραίτο της προσωπικότητας και του έργου του νηπτικού και ιεραποστόλου αρχιεπισκόπου.
«Πιστεύω ότι στον αρχιεπίσκοπο Παύλο συναντήσαμε έναν από τους αγίους της εποχής μας».
Μητροπολίτης Τρίκκης και Σταγών, κυρός Αλέξιος