Τζιοκόντα

Η «Τζιοκόντα» του Νίκου Κοκάντζη πρωτοκυκλοφόρησε το 1975 και από τότε επανεκδίδεται συνέχεια. Πρόκειται για την αληθινή ιστορία του πρώτου έρωτα δυο νέων στη Θεσσαλονίκη τα χρόνια της γερμανικής Κατοχής, ενός έρωτα που διακόπτεται βίαια όταν η Τζιοκόντα, μαζί με την οικογένειά της παίρνει, όπως και πάρα πολλοί άλλοι Εβραίοι της πόλης, το δρόμο χωρίς επιστροφή, το δρόμο για τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. «Το μυθιστόρημα του μήνα. Σ' αυτό το σύντομο βιβλίο των 102 σελίδων συμπυκνώνεται ένα κεφάλαιο της Ιστορίας -η περιπέτεια των Εβραίων της Θεσσαλονίκης- αλλά χωρίς τις συνηθισμένες φρικιαστικές εικόνες του πολέμου. Ο πόλεμος αποδομείται, γίνεται σύμβολο. Και ο Νίκος Κοκάντζης ζωγραφίζει το πορτρέτο της γενιάς του με τη σοφία εκείνων που έζησαν τόσο πολλά ώστε να αντιλαμβάνονται την ασημαντότητα των μικρών γεγονότων. Και να μπορούν να τα περιγράφουν διατηρώντας την ψυχολογική απόσταση, καθώς και μια, έστω απατηλή, προοπτική». Περιοδ. «Chronika», Βερολίνο, Μάιος 1997 «Ένα τραγούδι αγάπης, μια μαρτυρία και κυρίως μια υπογράμμιση με κόκκινο μελάνι... Είναι αυτή η εναλλαγή της ευτυχίας του έρωτα με το σκοτεινό προαίσθημα για το επερχόμενο τέλος του που αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της ιστορίας αυτής... που στο βάθος είναι απλή... Οι προτάσεις, σύντομες και μετρημένες, διακρίνονται από μια ποιητικότητα που η μετάφραση διατήρησε ακέραιη». Florence Noiville, εφ. «Le Monde», Μάιος 1998 «Η «Τζιοκόντα» είναι μια αληθινή ιστορία: η ιστορία πάθους που έζησε στη Θεσσαλονίκη την εποχή της γερμανικής Κατοχής ο έφηβος τότε Νίκος Κοκάντζης με μια νεαρή εβραιοπούλα. Η αφήγησή του περνάει από την παρθενική ανακάλυψη του θάμπους της σάρκας (ένα Ασμα Ασμάτων της αφύπνισης της επιθυμίας, της τελετουργίας των χαδιών) στη συνειδητοποίηση ότι οι συναντήσεις τους είναι πράξεις αντίστασης, κι από κει στην “αναχώρηση” της Τζιοκόντας και των δικών της για τους θαλάμους αερίων. Ο Κοκάντζης δεν είχε το κουράγιο να γράψει αυτό το βιβλίο παρά τριάντα χρόνια μετά. Ακόμα πάλλεται». Jean-Luc Douin, εφ. «Le Monde», Δεκέμβριος 1999