Από τον Χαίλντερλιν στον "Σκαρντανέλλι"

Οι μεταφράσεις που παρουσιάζονται εδώ εκπονήθηκαν από δύο συνεχόμενα Εργαστήρια Λογοτεχνικής Μετάφρασης του Διαπανεπιστημιακού Διατμηματικού Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών: "Μετάφραση-Μεταφρασεολογία" του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το πρώτο Εργαστήριο επικεντρώθηκε σε κάποια ποιήματα, γράμματα και πεζά του Friedrich Hoelderlin, που αναφέρονται, αφενός, στην ελληνική αρχαιότητα και, αφετέρου, στην ίδια την ποιητική τέχνη. Στα κείμενα αυτά, που ολοκληρώθηκαν στο διάστημα μεταξύ 1796 και 1803, προβάλλει με ιδιαίτερη ευκρίνεια ο ιδιάζων τρόπος με τον οποίο ο ποιητής ερμήνευσε τον αρχαιο-ελληνικό κόσμο ως δυνατότητα ζωής και καλλιτεχνικής δημιουργίας. [...]



Το δεύτερο Εργαστήριο μετέφρασε έργα από την τελευταία περίοδο της καλλιτεχνικής δημιουργίας του Hoelderlin, συγκεκριμένα κάποια από τα ποιήματα που έγραψε μεταξύ του 1841 και του 1843, δηλαδή στα τρία τελευταία από τα τριάντα έξι χρόνια, τα οποία πέρασε τρελός στο σπίτι του ξυλουργού Zimmer στο Tubingen. Στο σύνολό τους τα έργα αυτά είναι γνωστά ως "Κύκλος Scardanelli", που αποκαλείται έτσι λόγω του ονόματος με το οποίο ο ποιητής επέμενε να υπογράφει εκείνη την εποχή. Πρόκειται για έμμετρα και ομοιοκατάληκτα ποιήματα, που φέρουν ημερομηνίες εντελώς άσχετες με τις πραγματικές ημερομηνίες συγγραφής τους, τα πιο πολλά από τα οποία ο Hoelderlin είχε συνθέσει επί τόπου κατά παραγγελία των επισκεπτών του. Παλαιότερα, τα ποιήματα αυτά είχαν θεωρηθεί ως κατώτερα από καλλιτεχνική άποψη. Εντούτοις, αν κανείς τα κοιτάξει πιο προσεκτικά, διαπιστώνει ότι εκείνο που δίνει στην πιο επιφανειακή ανάγνωση την εντύπωση της απλοϊκότητας δεν είναι στην ουσία παρά μια συγκλονιστικά βαθιά απλότητα. Έτσι ο D.E. Sattler μιλάει, αναφερόμενος στο συγκεκριμένο θέμα, για μια "ανάκτηση της παιδικότητας". [...]



(από τον πρόλογο της Έλενας Νούσια)