10 και μία δεκαετίες πολιτικών διαιρέσεων: Οι διαιρετικές τομές στην Ελλάδα την περίοδο 1910-2017, 6ο τεύχος

Ο μονοπωλιακός έλεγχος του κράτους από τη Δεξιά, διαιωνιζόμενος στον χρόνο, δημιουργούσε πλέον, στις αρχές της δεκαετίας του 1960, πρόβλημα πολιτικής επιβίωσης στους κεντρώους πολιτικούς (βενιζελογενείς στην πλειονότητά τους). Αυτοί, λοιπόν, αναγκάστηκαν να παραμερίσουν τις ηγετικές φιλοδοξίες τους και να προχωρήσουν στη δημιουργία ενιαίου πολιτικού φορέα, της ΕΚ. Ενώ, όμως, από την πρώτη στιγμή κατεβλήθη προσπάθεια να διασφαλιστεί στο νέο πολιτικό μόρφωμα συλλογική διοίκηση και εσωκομματική ισορροπία, η δυναμική των γεγονότων κατέστησε παντοδύναμο τον επικεφαλής του, Γεώργιο Παπανδρέου, αλλά και πόλο εσωκομματικής ισχύος τον Ανδρέα Παπανδρέου... Ήταν μια εξέλιξη δύσκολα ανεκτή από τους άλλους βαρόνους της παράταξης. Η αποκληθείσα "Αποστασία" του 1965 εν πολλοίς ήταν η αντίδραση της παλιάς ηγετικής ομάδας κατά του ηγέτη. Επειδή, όμως, έγινε με τρόπο και μεθοδεύσεις που δημιούργησαν στην κοινωνία την αίσθηση της προδοσίας, της συνωμοσίας και της παράδοσης της παλαιοδημοκρατικής παράταξης στον ιστορικό της αντίπαλο, δηλαδή το Στέμμα, η Αποστασία προσέφερε στον Γ. Παπανδρέου δημοφιλία που ουδέποτε είχε στο παρελθόν. Ενώ οι αντίπαλοί του τον αντιμετώπιζαν πλέον -κυρίως στον βαθμό που υφίστατο την επιρροή του γιου του- ως επικίνδυνο για το μετεμφυλιακό στάτους κβο. Ουσιαστικά η Ελλάδα χωρίστηκε σε παπανδρεϊκούς και αντ­ιπαπανδρεϊκούς. Από την εποχή του Ελευθερίου Βενιζέλου δεν είχε, ίσως, ένα πρόσωπο σε τέτοιο βαθμό αποτελέσει βάση διαιρετικής τομής.



Μια χώρα η οποία, λίγο παραπάνω από μια δεκαετία μετά τη λήξη ενός πολυαίμακτου εμφύλιου, νόμιζε πως είχε κατακτήσει ένα επίπεδο πολιτικής κανονικότητας τέτοιο, ώστε να είναι δυνατή η ομαλή κυβερνητική εναλλαγή, σύντομα διαπίστωσε πως τίποτε δεν ήταν δεδομένο: Η διάσπαση της κεντρώας παράταξης, η σύμπλευση μέρους της με τα Ανάκτορα και τη Δεξιά, η συνακόλουθη ριζοσπαστικοποίηση ενός τμήματος της κοινωνίας και η συμπόρευσή του ακόμη και με τις πολιτικές οντότητες που αντιπροσώπευαν τους ηττημένους του Εμφυλίου, ήταν οι παράγοντες που αναβίωσαν τους παλιούς δαίμονες και μετέτρεψαν το ελπιδοφόρο ξεκίνημα της δεκαετίας σε εφιάλτη...